In de wereld van de fotografie wordt met grote regelmaat gezegd dat fotograferen om 12 uur ‘s middags een crime is. Ik zal dit niet ontkennen, maar als je begrijpt waar het probleem ligt, dan is het ook makkelijker om oplossingen te bedenken. Daarom wil ik ditmaal ingaan op het probleem dat het middaguur vormt voor het fotograferen van mensen (van dichtbij).

De hoogte van de zon varieert gedurende de dag. Om 12 uur ‘s middags bereikt de zon zijn hoogste punt. Op zichzelf niet problematisch, maar mensen worden er niet knapper van. Met name hun ogen hebben zwaar te lijden onder de hoge positie van de zon.

De ogen liggen iets dieper in het gezicht dan bijvoorbeeld de wenkbrauwen en het voorhoofd. Doordat de zon recht van boven naar beneden schijnt, ontstaat er een schaduw in de ogen. In het Engels staat dit bekend als raccoon eyes, ofwel wasbeerogen. Klik maar eens op de link om een paar duidelijke voorbeelden te bekijken.

De zon is een puntbron en geeft hierdoor hele harde (duidelijk omlijnde) schaduwen. Vanwege de kracht die de zon op een heldere dag om 12 uur heeft, ontstaat er ook nog eens een groot contrast tussen licht en donker. Het voorhoofd is erg licht en de ogen zijn erg donker. Dit maakt de schaduw nog ongemakkelijker om naar te kijken. Bovendien heeft een camera vanwege zijn beperkte dynamische bereik moeite om tegelijk details in het lichtste en het donkerste deel van de foto vast te leggen.

De oplossing alstublieft

Eerst het volgende. Is de persoon die je fotografeert je niet dierbaar of het moment dat je fotografeert niet memorabel en beschik je niet niet over een oplossing? Sla dan de foto gewoon over. Enthousiaste fotografen vergeten wel eens dat niet iedere foto gemaakt hoeft te worden.

Toch doen? Dan moeten we zorgen dat de ogen een stuk lichter worden. Dit kan op meerdere manieren.

• Wanneer je niet beschikt over hulpstukken. Vraag dan of iemand zijn hoofd naar boven wil richten en van het zonnetje wil genieten of richt je op mensen die dit uit vrije wil aan het doen zijn. Let wel, ogen open houden is geen goed idee. 
• Gebruik de flitser in/op je camera om de schaduwen lichter te maken. Dit werkt alleen wanneer je niet te ver van je onderwerp staat. De flitser in/op je camera heeft een beperkte kracht. Vooral ten opzichte van de volle zon, dus er zit een limiet aan wat hij kan belichten. Bijkomend voordeel is dat er een levendig lichtpuntje te zien zal zijn in de ogen van je onderwerp.

• Je zou ook een reflector kunnen gebruiken om de schaduwen lichter te maken. Deze is echter vaak niet zo krachtig als een flitser. Bovendien kan het ongemakkelijk zijn voor de geportretteerde om in de reflectie van de zon te kijken, waardoor hij/zij gaat knijpen met de ogen. Dit is dezelfde reden waarom je mensen nooit fotografeert met de zon in de rug van de fotograaf.
• Staat de zon niet helemaal kaarsrecht boven je onderwerp, zorg dan dat je onderwerp zoveel mogelijk met zijn rug naar de zon staat. Het hele gezicht komt in de schaduw. Dit zorgt ervoor dat het gezicht een stuk gelijkmatiger belicht wordt dan wanneer het direct door de volle zon belicht wordt. Op deze manier wordt het gemakkelijker om het licht op het gezicht zelf te vormen met een reflector of flitser.

• Staat de zon wel kaarsrecht boven het onderwerp, vraag dan of je model een beetje naar beneden kan kijken zodat het hele gezicht in schaduw valt.
• Tot slot kan je overwegen om een model in actie te fotograferen. Het felle middaglicht vereist hele korte sluitertijden. Deze lenen zich uitstekend om actie te bevriezen. Tijdens de actie kan het onderwerp mogelijk zodanig bewegen dat het licht niet storend is. Actie vereist namelijk geen glimlach of blik in de camera.
• Er zijn meer uitgebreide oplossingen met zonneschermen en/of sterke accuflitsers te bedenken, maar die zijn voor de gewone man niet haalbaar, dus die sla ik even over.

Als je model mee wil lopen dan zijn er ook om 12 uur ‘s middags plekken te vinden waar het licht mooi is. Je zou zelf ook op een dergelijke plek kunnen blijven hangen, totdat er een mogelijk portretonderwerp passeert. In mijn volgende blog zal ik iets vertellen over hoe je deze plekken kan identificeren.