Mijn meest recente blog mocht ik voor Zoom.nl schrijven. Hierin leg ik uit hoe je met natuurlijk licht mooie en creatieve portretten kan maken zonder dat je een vermogen aan apparatuur uit hoeft te geven.
Ik verwijs jullie graag door naar zoom!
In mijn vorige blog over wasbeerogen heb ik beloofd om iets te vertellen over het herkennen van een handige fotolocatie in zonnig weer. Aan de hand van een klein rondje door Den Bosch zal ik proberen om jullie enkele handvatten te geven.
Ik ben er vanuit gegaan dat je niet beschikt over een reflector of een flitser en dat je alleen met je point & shoot, je telefoon, of een spiegelreflex op pad bent gegaan. Ik heb een 24-70 mm lens gebruikt om makkelijk te kunnen wisselen tussen het overzicht en een close-up. Dit is geen ideale lens voor een portret, maar daar moeten we even mee leren leven.
Zoals altijd beginnen we (ik en mijn mannenhoofd) op de parkeerplaats achter. Aan de schaduwen valt te zien dat de zon nog niet helemaal recht boven ons hoofd staat, maar de belichting op het gezicht is niet prachtig. Daarbij kan mijn mannenhoofd zijn ogen altijd wijd open houden, maar zijn mensen hier minder goed in wanneer ze tegen de zon in kijken.
De schaduwen op het gezicht zijn hard en de ogen donker. Dit is niet waar we naar op zoek zijn.
Een eerste aanpassing die we zouden kunnen doen is om ons model met zijn rug naar de zon te zetten. Zoals ik eerder al eens uitgelegd heb, zorgt dit ervoor dat het licht wat egaler op het gezicht valt. Echter omdat de zon zo ontzettend sterk is, ontstaat er een groot verschil in de belichting van het gezicht en de belichting van bijvoorbeeld het haar. We zullen dus op één of andere manier extra licht in het gezicht moeten brengen. De deur naast de autopoort kan ons daar prima mee helpen.
De deur rechts van de autopoort kan prima dienen als reflector. Hiermee kunnen we de huidskleuren ophalen en de lichtheid van het gezicht in de buurt brengen van de lichtheid van het haar.
Er zijn verschillende redenen denkbaar waarom je geen zon in de rug zou willen hebben. Een andere oplossing die voor de hand ligt is om onder een afdakje te gaan staan en om daarmee de directe zon te vermijden. Zetten we het model in de autopoort dan komt het licht slechts nog recht van voren en via de stenen op de grond die het licht omhoog reflecteren.
Als we onder een afdakje gaan staan dan vermijden we licht dat recht van boven komt. Het verschil is duidelijk zichtbaar in het haar. Maar ook de ogen zijn ten opzichte van de rest van het gezicht mooi licht.
Het is natuurlijk ook mogelijk om je onderwerp in open schaduw te zetten. In dit geval is het wel zo dat de hoofdrichting van het licht van boven naar beneden is. Daarom zullen de ogen nog wat donkerder zijn. Je kan echter spelen met de afstand die je neemt van het stuk grond waar de zon nog wel op schijnt. Als je dichtbij de lichtrand gaat staan dan zal er wel wat licht omhoog reflecteren. Neem je meer afstand dan worden de contrasten steeds sterker.
De richting van het licht in open schaduw (zonder dak) is van boven naar beneden. Hierdoor worden de ogen wat donkerder.
Dat klinkt natuurlijk hartstikke mooi, zo’n reflectief oppervlak, maar zo’n ding kan je vriend of je vijand zijn. Je moet namelijk ontzettend oppassen met kleurbesmetting. Het gereflecteerde licht neemt altijd de kleur aan van het oppervlak. En niet alle kleuren staan mensen even goed.
Kijk goed uit waar je iemand neerzet. Kleuren als blauw en groen zorgen ervoor dat mensen ziek lijken.
Nu is het natuurlijk leuk om eens een rondje te lopen en een paar voorbeelden te gaan bekijken. Allereerst de overkant van de straat. Hier staan een paar lichtgekleurde huizen waar de zon vol op staat. Eentje heeft een beetje een gelige tint, maar dat brengt wat extra warmte.
Lichte huizen helpen om een betere balans tussen direct zonlicht en het licht op het gezicht te krijgen.
Even verderop is een tunneltje gebouwd waar auto’s doorheen kunnen. Als je zelf om je onderwerp heen draait, of je model draait zijn eigen hoofd om, dan kan je al aardig spelen met lichtpatronen.
Een autopoort geeft de mogelijkheid om met licht te experimenteren
Ook geparkeerde auto’s kunnen uitkomst bieden.
Je trekt wel veel bekijks, maar ook een auto werkt prima.
Wanneer ik terug wil keren naar huis, zie ik een straat met open schaduw aan één kant en een reflecterend huis aan de overkant. Ter vergelijking heb ik ook even een foto genomen in een straatje met open schaduw en een niet reflecterende muur. Wat een verschil.
In het smalle straatje komt het licht alleen van boven naar beneden. Meteen zijn de ogen weer donker.
De mogelijkheden lijken eindeloos. Maar let wel op een paar stappen naar links of rechts en alles is anders.
Kleine veranderingen maken het verschil.
Ik loop nog even door de Orthenstraat en zie alleen maar kansen. Ik ben benieuwd wat ik aan de schaduwzijde aan zal treffen als achtergrond.
Neutrale reflecterende oppervlakken. Wat kan ik daarmee belichten?
Na een paar laatste foto’s in de Orthenstraat loop ik naar huis om dit blog te schrijven. Hopelijk geeft het jullie enig inzicht in fotograferen met zonnig weer. Ga je nou een optocht fotograferen of iets anders. Kijk dan eens of je strategisch kan gaan staan.
De Orthenstraat met aan het einde de bioscoop. Op de vorige afbeelding valt te zien dat de overkant van de straat gevuld is met reflecterende huizen.
In de wereld van de fotografie wordt met grote regelmaat gezegd dat fotograferen om 12 uur ‘s middags een crime is. Ik zal dit niet ontkennen, maar als je begrijpt waar het probleem ligt, dan is het ook makkelijker om oplossingen te bedenken. Daarom wil ik ditmaal ingaan op het probleem dat het middaguur vormt voor het fotograferen van mensen (van dichtbij).
De hoogte van de zon varieert gedurende de dag. Om 12 uur ‘s middags bereikt de zon zijn hoogste punt. Op zichzelf niet problematisch, maar mensen worden er niet knapper van. Met name hun ogen hebben zwaar te lijden onder de hoge positie van de zon.
(Simulatie) Diepe schaduwen in de oogkassen zorgen voor een onaantrekkelijk beeld.
De ogen liggen iets dieper in het gezicht dan bijvoorbeeld de wenkbrauwen en het voorhoofd. Doordat de zon recht van boven naar beneden schijnt, ontstaat er een schaduw in de ogen. In het Engels staat dit bekend als raccoon eyes, ofwel wasbeerogen. Klik maar eens op de link om een paar duidelijke voorbeelden te bekijken.
De zon is een puntbron en geeft hierdoor hele harde (duidelijk omlijnde) schaduwen. Vanwege de kracht die de zon op een heldere dag om 12 uur heeft, ontstaat er ook nog eens een groot contrast tussen licht en donker. Het voorhoofd is erg licht en de ogen zijn erg donker. Dit maakt de schaduw nog ongemakkelijker om naar te kijken. Bovendien heeft een camera vanwege zijn beperkte dynamische bereik moeite om tegelijk details in het lichtste en het donkerste deel van de foto vast te leggen.
Eerst het volgende. Is de persoon die je fotografeert je niet dierbaar of het moment dat je fotografeert niet memorabel en beschik je niet niet over een oplossing? Sla dan de foto gewoon over. Enthousiaste fotografen vergeten wel eens dat niet iedere foto gemaakt hoeft te worden.
Toch doen? Dan moeten we zorgen dat de ogen een stuk lichter worden. Dit kan op meerdere manieren.
Zonder invulflits
Met invulflits kunnen we de ogen weer zien. We kunnen echter ook nog steeds zien waar de harde schaduwlijnen lopen.
Hier geeft de flitser zodanig veel output dat het de voornaamste bron van licht is. De harde schaduwlijnen zijn niet langer zichtbaar.
Het gezicht in schaduw. Zwaar onderbelicht, maar wel met een egaal lichtpatroon.
Als we dezelfde foto overbelichten (om een normaal belichte huid te krijgen) dan zien we dat het haar overbelicht raakt. We zien ook dat er geen harde schaduwen in het gezicht vallen.
Belichten we weer normaal en voegen we een flitser toe aan de voorkant, dan kunnen we met groot gemak een prettig ogend lichtpatroon op het gezicht maken. Veel makkelijker dan toen er nog harde schaduwlijnen te zien waren in het gezicht.
Als je model mee wil lopen dan zijn er ook om 12 uur ‘s middags plekken te vinden waar het licht mooi is. Je zou zelf ook op een dergelijke plek kunnen blijven hangen, totdat er een mogelijk portretonderwerp passeert. In mijn volgende blog zal ik iets vertellen over hoe je deze plekken kan identificeren.
Onlangs werd ik gebeld voor een LinkedIn portret. Niets bijzonders, maar aan het einde van het gesprek werd er melding gemaakt van een donkere huidskleur. Mijn antwoord: “Geen probleem”.
Om zeker te weten dat ik geen dingen over het hoofd zag, zocht ik nog even op Google. Tot mijn verbazing vond ik weinig relevante informatie en was ik aangewezen op logica. Heel irritant.
Gezien het hoge percentage van de wereldbevolking dat een paar tinten donkerder is dan ik, leek het me een verstandige zaak om de fotografische verlichting in Nederland enigszins op gang te helpen. Daarom deel ik mijn bevindingen (op basis van mijn persoonlijke logica, dus niets definitiefs ;)).
De eerste vraag is natuurlijk wat de verschillen en wat de overeenkomsten tussen een lichte en een donkere huid zijn. Ik kom op één verschil en twee overeenkomsten. Lekker overzichtelijk.
“Verbazingwekkend, wat een ontdekking” hoor ik u al denken. Maar toch kunnen we met deze informatie al een beetje doorredeneren.
Wanneer we een portret maken, dan beslaan de kleuren in de foto ruwweg drie regio’s:
Hieronder vind je twee willekeurige kleurenschema’s die je tegen kan komen bij een lichte en bij een donkere huid. Je ziet het hooglicht, een midtoon en de schaduw.
Kleurschema van een lichte huid
Kleurschema van een donkere huid (met een vullicht dus de schaduw is nog aan de lichte kant)
Iets dat direct opvalt is dat er bij de lichte huid een groot verschil is tussen de midtoon en de schaduw. Het verschil in lichtheid tussen het wit en roze is niet bepaald opvallend.
Bij de donkere huid is dit juist andersom. Er is minder verschil tussen de midtoon en de schaduw en het contrast met het hooglicht is juist groot. Hiermee houd je natuurlijk ook rekening bij de kledingkeuze (Een wit overhemd is onnodig moeilijk)
Een ander verschil is de hoeveelheid geel/bruin in de midtonen van de huid. De lichte huid heeft een rodere tint, waar de donkere huid meer op geel gebaseerd lijkt te zijn.
Diepe schaduwen en duidelijke hooglichten kunnen natuurlijk een artistieke keuze zijn, maar dan moet je wel weten hoe je een dergelijke keuze maakt.
We weten allemaal dat we een schaduw minder donker kunnen maken, door er wat extra licht op te schijnen. Voor de donkere huidskleur kan dit zelfs met een goud/zilver reflector. (deze kleurt lichte huidskleuren slechts geel, hou het dan bij zilver en wit)
De donkere huidskleur heeft meer meer licht nodig om op de foto te verschijnen dan een lichte kleur. Een kwestie van instellingen.
Hierop zal ik niet focussen. Het is juist de vraag hoe je een hooglicht controleert, want dit is toch de voornaamste uitdaging van een portret van een donkere huid.
Het toeval wil dat het echte hooglicht eigenlijk een directe reflectie is van de lichtbron en dat deze afhangt van een drietal zaken.
Wat betekent het controleren van hooglichten nou in de praktijk voor het fotograferen van een donkere huid?
Voor hele heftige hooglichten volg je uiteraard exact het omgekeerde advies.
Ik ben erg benieuwd wat de ervaringen en oplossingen van andere fotografen zijn. Zet het gerust hieronder bij de reacties.
Er zijn natuurlijk legio uitdagingen over. Bijvoorbeeld wanneer we een donkere huid op een zonnige dag in een lichte omgeving willen fotograferen of wanneer we een gezamenlijk portret van een lichtgekleurde en een donkergekleurde persoon willen maken. Misschien in een volgend blog…
Hartelijk gegroet!
Karin
Je hoort vaak dat een bewolkte dag een ideale dag is om te fotograferen. Men stelt dat de wolken het effect van een oneindig grote softbox nabootsen met een prachtig zacht licht. Helaas is dit niet het hele verhaal. Dat zachte licht gaat je geen mooie foto’s opleveren wanneer je niet weet wat je ermee moet doen.
Figuur 1 Mijn model staat in een open gebied op een bewolkte dag. De richting van het licht is van boven naar beneden.
Één van de problemen van een bewolkte dag is dat de richting van het licht vooral van boven naar beneden loopt. Niet de plek waar je je softbox normaalgesproken neer zou zetten. Het gevolg is dat vooral de ogen weinig licht vangen ten opzichte van de bovenkant van het voorhoofd en de neus. Een look die niet veel mensen nastreven.
Mijn op marktplaats aangeschafte model (figuur 1) kan het helaas redelijk hebben, echt heftige wallen hebben ze haar niet gegeven, maar geloof me als ik zeg dat dit licht niet het beste uit levende modellen haalt. Dit geldt overigens ook voor haarstylist Karin die een speldje van de kinderen in het haar van het model heeft gepropt.
Het is opvallend dat de foto saai is. Model en achtergrond zijn ongeveer gelijk belicht en het is alleen de onscherpte die het model losmaakt van de achtergrond. Ook is het licht ontzettend vlak. We zien weinig eigen-schaduwen die het gezicht een derde dimensie geven (zie voor meer uitleg ook “de taal van het licht”). Samengevat:
Figuur 2 Het model staat onder een afdak. Vooral horizontale lichtstralen bereiken haar.
Het is tijd om mijn voornaamste probleem op te lossen. Een minimale vereiste is een correcte richting van het licht. Ik heb de beschikking over een superhandige poort/tunnel die met zijn dak al het licht van boven blokkeert. Wanneer ik het model in deze poort plaats (figuur 2) dan laat ik daarmee alleen de meer horizontale lichtstralen toe. Dit zorgt meteen voor een elegantere belichting van rimpels en wallen.
We zien dat de nadruk minder op de allerbovenste rand van het voorhoofd ligt en bovendien zien we meer contrast. De schaduwen op het gezicht (bijvoorbeeld onder de kin) zijn iets donkerder ten opzichte van de lichte stukken. Dat lang niet al het licht in de poort komt, wordt vooral duidelijk wanneer we de zwarte achtergrond zien (het einde van de poort). Hoewel we op zich een acceptabele foto hebben, blijven er 2 problemen.
Figuur 3 Het model draait weg van de uitgang tot er een mooie , vormende schaduw aan haar linkerzijde ontstaat (voor de kijker rechts).
Om de vlakke belichting te veranderen in een vormende belichting zorgen we dat het model met haar neus niet meer naar het midden van de uitgang wijst (figuur 3). In plaats daarvan draait ze haar gezicht, totdat aan háár linkerkant een schaduw ontstaat onder het jukbeen. Door deze schaduw kunnen we meer vertellen over de vorm van haar gezicht. Een bonus is dat je model extra slank lijkt. De bladeren op de achtergrond vormen een mooie achtergrond die niet afleidt, maar we zien nog steeds dat het haar aan onze rechterkant overgaat in de achtergrond. Er staat ons dus nog één ding te doen.
Om dit te realiseren heb ik een flitser gebruikt. Deze flitser heb ik op het haar van mijn model gericht om duidelijk de grenzen van het haar af te bakenen (figuur 4). Ik hoop dat er weer mensen geholpen zijn met deze blog. Laat gerust een reactie achter (in alle beschaafdheid).
Figuur 4 Door het gebruik van een flitser kunnen we duidelijk zien waar ons model eindigt en waar de achtergrond begint.
Fotograferen is het vastleggen van licht. Voordat we de foto’s kunnen maken die we willen maken, moeten we licht kunnen duiden. We moeten weten met welke elementen we kunnen spelen om onze ideeën om te zetten in een beeld.
Achter de onderstaande link vind je een uitleg over de vier eigenschappen van licht. Ik adviseer om hem full screen af te spelen en om met de pijltjestoetsen te navigeren. Hopelijk is het leerzaam. Schrijven met licht
Ik heb een presentatie gemaakt over belichting voor beginners. Hopelijk helpt het fotografen in de dop op weg!
Leer meer over diafragma, sluitertijd, ISO waarden, lichtmeting en je histogram!
Karin Wijma Fotografie Den Bosch 